atletizm tarihi
Atletizm, literatürde dünyanın en eski spor branşı olarak geçmektedir. Bunun nedeni ilk insanların hareket bazında atletizm içerisinde geçen branşları hayatta kalmak için uygulamış olmalarıdır. Bu anlamda kaçmak veya yakalamak için koşmaları, tırmanmaları, sıçramaları ve savaşmak için ağırlığı olan bir takım silahları atmaları ve fırlatmaları gerekmiştir. Geçmişten günümüze atletizm modern sporların başını çekerek sportif anlamda içerisinde koşu, yürüyüş, atma ve atlama yeteneklerinin sergilendiği çeşitli branşları bulundurmaktadır. Atletizm ve benzeri sportif yarışmaları çağlar boyu tüm dünyada yaygın ilgi görmüştür.
Sportif anlamda gerçekleşen ilk koşu yarışması M.Ö. 3800’lü yıllarda Mısır’da düzenlenmiştir. Ancak tarihin en ünlü atletizm yarışmaları Antik Yunan döneminde Olimpiyat Oyunlarında oynanmıştır. Sporcular o dönemde olimpiyatlardan 10 ay önce hazırlanmaya başlarlar ve son 1 aylık süreci de oyunların gerçekleştiği Olympia dağında geçirerek hazırlıklarını tamamlamaktaydılar. Her 4 yılda bir yapılan Olimpiyat Oyunları sportif anlamda yapılan bir yarışma olduğu kadar kültürel ve dini anlamlarda içermektedir.
1840 yılında gerçekleştirilen İngiltere’de ki ilk resmi yarışmalar modern atletizmin başlangıç tarihi olarak kabul edilmektedir. Aynı zamanda ilk atletizm kulübü 1861 yılında İngiltere’de “Minccino Lane Athletic Club” ismi ile kurulmuştur. 1866 yılında da ilk şampiyona düzenlenmiştir. Sonrasında atletizm temel bir branş olarak 1896 yılında ilk Modern Olimpiyat Oyunlarında oynanmıştır ve günümüzde hala önemini devam ettirmektedir.
Türkiye’de Rumlar tarafından kurulan Tatavla Heraklis Kulübü (Kurtuluş Spor Kulübü) ilk resmi atletizm spor kulübü olarak kayıtlara geçmiştir. Aynı zamanda 1912 Stockholm’de yapılan 5. Yaz Olimpiyatlarında yarışan Mıgırdıç Mıgıryan ve Vahram Papazyan Türkiye’nin ilk olimpik sporcuları olarak bu kulüpten çıkmıştır. Sonrasında 1922 yılında oluşturulan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı atletizm için bir anlamda federasyon yapısını oluşturmuş oldu. 1924 yılında Eskişehir’de Türkiye Atletizm Şampiyonasının ilki yapılırken aynı yıl Türkiye IAAF’a (Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği) üye olarak uluslar arası arenada kendisine yer edinmiştir.
atletizm nerede ve nasıl yapılır?
Atletizm branşı diğer bir çok sportif branştan farklı olarak uygulandığı alan anlamında farklılık göstermektedir. Bu alanlar açık hava pistleri, kapalı salon pistleri ve maraton gibi pistlerde uygulanamayacak branşlar için doğa ya da şehrin içerisinde belirlenen mesafeler veya etrafı sınırlandırılmış bölgelerdir. Sportif anlamda hemen her yerde antrenman yapmaya müsait bir branş olması ve hemen herkesin yapabileceği seviyelere sahip olması atletizmi popüler bir hale getirmiştir.
Atletizm literatüre geçmiş olan 3 temel branştan birisidir. Bunun nedeni 5 temel motor beceriyi de neredeyse eşit şekilde geliştirmesi ve kullanmasıdır. Atletizme başlamak isteyen bir bireyin öncelikle bir uzmandan destek alması gerekmektedir. Amaca uygun olarak kişinin gerekli testlerinin yapılması ve test sonuçlarına göre antrenman, beslenme, masaj gibi kişiye özel sportif programların çıkartılması gerekmektedir. Aynı zamanda dönemsel olarak testleri tekrar ederek her ay bu programların duruma uygun bir şekilde güncellenerek gelişime devam edilmesi sağlanmalıdır. Müsabık anlamda lisanslı sporcu olmak isteyen bireylerin ise spor kulübüne kayıt yaptırıp lisanslarının çıkarılmasının ardından antrenörleri ile amaca yönelik plan ve program oluşturarak düzenli bir şekilde bu programın takibi antrenör ve teknik ekip tarafından yapılmalıdır.
Atletizm Branşları Nelerdir?
Atletizmin içerisinde koşu, yürüyüş, atma ve atlama olmak üzere 4 farklı kategori de sınıflar bulunmaktadır. Aynı zaman da her kategori kendi içerisinde farklılık göstermektedir.
- 100 metre
- 200 metre
- 400 metre
- 110 metre engelli (erkekler)
- 100 metre engelli (kadınlar)
- 400 metre engelli
- 800 metre
- 1500 metre
- 1 mil
- 3000 metre
- 5000 metre
- 10 000 metre
- 3000 metre (su engelli)
- 4×100 bayrak yarışı
- 4×400 bayrak yarışı
- 42 000 metre
- 21 000 metre
- 10 000 metre
- 15 000 metre
- 5 kilometre
- 10 kilometre
- 20 kilometre
- 50 kilometre
- 5000 metre pist
- 10 000 metre pist – 20 000 metre pist
- Üç adım atlama
- Uzun atlama
- Sırıkla atlama
- Yüksek atlama
- Disk atma
- Çekiç atma
- Gülle atma
- Cirit atma
- Dekatlon (10lu yarışma)
- Heptatlon (7li yarışma)
- Pentatlon (5li yarışma)
- Açık arazide, hava şartlarının çevresel faktör olarak doğrudan etkileyen kır koşularıdır. 10 kilometreye kadar ulaşan ve irtifa yüksekliğinin 300 metreyi bulan türlerine dağ koşusudur. Kros ve dağ koşusu arasında ki en büyük fark dağ koşusu çok daha engebelidir.